Jakie odmiany róż otaczają nas we współczesnym świecie? Historia i podział róż w prostych słowach
Czy wiesz, że współczesne róże, te które widujemy na bukietach, w kwiaciarniach czy ogrodach, to efekt setek lat pracy hodowców i… trochę szczęścia? Opowiem Ci jak to jest z tymi różami w sposób prosty i obrazowy, żeby łatwo zrozumieć, czym się różnią róże historyczne, chińskie, nowoczesne i angielskie od róż ogrodowych, parkowych i dzikich.
Dawno, dawno temu: Róże historyczne
W europejskich ogrodach przez setki lat królowały róże historyczne. To odmiany, które istniały do roku 1867, czyli do roku powstania pierwszej róży nowoczesnej.
Róże historyczne były:
- Pełne, ale płaskie – płatki układają się promieniście lub rozetowo
- Bardzo pachnące
- Kwitnące raz w sezonie – na początku lata
- W kolorach: różu, czerwieni, bieli
Bez wątpienia były piękne i romantyczne, ale miały swoje ograniczenia.
Zmiana przyszła z Chin: Róże chińskie
W XVIII wieku do Europy trafiły róże chińskie. I tu zaczęła się rewolucja!
Róże z Chin były inne:
- Kwitły wielokrotnie w ciągu sezonu
- Miały spiralnie ułożone płatki, tworzące wysoki, elegancki środek kwiatu
- Posiadały nowe kolory: herbaciane, łososiowe, jasnożółte, kremowe
Narodziny róży nowoczesnej: Hybrid Tea
Hodowcy zaczęli krzyżować historyczne róże europejskie z chińskimi. Z tych „mutacji” powstały róże herbaciane (Hybrid Tea) – pierwsze nowoczesne róże ogrodowe.
Cechy:
- Kwitną wielokrotnie
- Kwiaty są duże, eleganckie, spiralne, idealne na cięcie
- Zapach słabszy niż w historycznych
- Styl bardziej „bukietowy”, formalny, klasyczny
Dlaczego pierwsze róże nowoczesne nazywamy herbacianymi?
Nie od naparu herbaty, ale od koloru herbacianego – pierwsze odmiany miały delikatnie kremowe, żółtawe, lekko pomarańczowe odcienie płatków (spadek po różach chińskich). Dziś nadal często róże nowoczesne – o klasycznym, spiralnym układzie płatków – określa się mianem herbacianych.
Królestwo róż herbacianych i rozwój nowych grup nowoczesnych
Przez wiele dziesięcioleci — od momentu powstania pierwszej róży nowoczesnej ‘La France’ w 1867 roku — róże herbaciane (Hybrid Tea) były absolutnymi królowymi ogrodów i salonów. Ale w połowie XX wieku pojawiły się inne grupy róż nowoczesnych, takie jak Floribundy czy Grandiflory, które miały uzupełniać lub poprawiać cechy Hybrid Tea.
Potem przyszła nostalgia: Róże angielskie
Pod koniec XX wieku hodowcy, szczególnie David Austin, zapragnęli przywrócić urok dawnych róż, ale bez rezygnowania z zalet nowoczesnych.
Zaczęto więc krzyżować róże historyczne z różami nowoczesnymi – nie tylko herbacianymi, ale również floribundami i grandiflorami. Tak powstały cudowne róże angielskie (np. Gertrude Jekyll, The Poet’s Wife).
Cechy:
- Pełne, piwoniowe kwiaty, często rozetowe
- Intensywny zapach
- Kwitną wielokrotnie
- Styl: romantyczny, ogrodowy, naturalny
- Duża odporność na choroby
Warto dodać, że róże Austina to konkretna linia róż angielskich wyhodowanych przez Davida Austina. Wszystkie róże Austina są angielskimi, ale nie wszystkie angielskie muszą pochodzić od Austina.
Podział róż według pochodzenia i wyglądu w skrócie
| Typ róży | Jak powstała | Wygląd i styl | Częstość kwitnienia |
|---|---|---|---|
| Historyczna | Naturalnie w Europie do XIX w. | Płaska, rozetowa, pachnąca | Raz w sezonie |
| Chińska | Dzika w Azji, sprowadzona do Europy | Spiralna, kwitnąca wielokrotnie | Wielokrotnie |
| Nowoczesna | Krzyżówka historycznej + chińskiej | Spiralna, elegancka, klasyczna | Wielokrotnie |
| Herbaciana (Hybrid Tea) | Pierwsza róża nowoczesna | Spiralna, klasyczna, często cięta | Wielokrotnie |
| Angielska | Krzyżówka historycznej + nowoczesnej | Piwoniowa, pachnąca, romantyczna | Wielokrotnie |
| Róże Austina | Linia róż angielskich Austina | Różnorodne, intensywnie pachnące | Wielokrotnie |
Róże według przeznaczenia: ogrodowe, parkowe i dzikie
Obok podziału hodowlanego istnieje także praktyczny, użytkowy podział róż, który określa, jak i gdzie róże są sadzone.
🌸 Róże ogrodowe
Najczęściej spotykane w przydomowych ogrodach. Mogą pochodzić z każdej grupy hodowlanej: nowoczesne, historyczne, angielskie.
Podtypy róż ogrodowych:
- rabatowe – niskie, bardzo obficie kwitnące
- wielkokwiatowe – efektowne kwiaty, często na kwiat cięty (tu należą m.in. herbaciane)
- pnące – do prowadzenia przy pergolach, altanach, ścianach
- okrywowe – rozrastające się nisko przy ziemi
- miniaturowe – do doniczek, skalniaków
🌳 Róże parkowe
Większe krzewy róż, wykorzystywane w przestrzeni publicznej: parkach, przy drogach, skwerach. Mogą to być odmiany historyczne, nowoczesne lub angielskie, które nadają się do sadzenia w dużych przestrzeniach.
Cechy róż parkowych:
- Odporne na warunki atmosferyczne i choroby
- Mniej wymagające w cięciu
- Często kwitną tylko raz, choć bywają odmiany powtarzające
- Mają naturalny, dziki wygląd
- Nie są formowane – rosną swobodnie
🌾 Róże botaniczne (dzikie)
Odmiany naturalne, pierwotne formy róż. Rzadziej spotykane w ogrodach, ale bardzo ważne w hodowli i ekologii.
Zastosowanie:
- Do nasadzeń krajobrazowych i naturalistycznych
- Źródło owoców i surowca na olejek różany
- Wysoka odporność na choroby
Podsumowanie
Róże to nie tylko piękne kwiaty – to cała historia ewolucji i pracy człowieka.
Dziś mamy ogromny wybór róż:
- Historyczne – klasyczne piękno i zapach
- Chińskie – egzotyka i wielokrotne kwitnienie
- Nowoczesne – elegancja i forma (w tym herbaciane, floribundy, grandiflory)
- Angielskie i Austina – romantyzm dawnych czasów w nowej odsłonie
W ogrodzie możemy je sadzić jako:
- róże ogrodowe (rabatowe, pnące, okrywowe…)
- róże parkowe (większe, odporne)
- róże dzikie (botaniczne) – naturalne i pożyteczne
Mam nadzieję, że teraz świat róż jest dla Ciebie bardziej przejrzysty! Jeśli prowadzisz ogród, wybierasz róże do bukietu albo po prostu podziwiasz ich urodę – zrozumienie tej historii i cech użytkowych doda Ci jeszcze więcej radości z ich piękna.